Τα μυρμήγκια είναι κοινωνικά έντομα της οικογένειας Formicidae. Έχουν συνήθως χρώμα καφέ έως μαύρο, ωστόσο υπάρχουν και μερικά είδη που έχουν κι άλλα χρώματα όπως κόκκινο, κίτρινο ή άσπρο. Είναι πολύ δυνατά έντομα και μπορούν να σηκώσουν 25 φορές το βάρος τους. Η μέση υπολογιζόμενη διάρκεια ζωής ενός μυρμηγκιού είναι 45-60 ημέρες.

Μια αποικία μυρμηγκιών έχει τη βασίλισσα ή αν είναι μεγάλη αποικία τις βασίλισσες, και πολυάριθμους εργάτες. Η βασίλισσα όπως και οι εργάτες είναι θηλυκού γένους. Οι εργάτες είναι τα μυρμήγκια που βλέπουμε να μεταφέρουν την τροφή ή να σκάβουν τις φωλιές. Η βασίλισσα μένει στην φωλιά και έχει σαν μοναδική φροντίδα να γεννά αυγά. Υπάρχουν και τα αρσενικά τα οποία βρίσκονται ζωντανά κάποιες εποχές στην φωλιά. Η μόνη τους δουλειά είναι να ζευγαρώσουν με τη βασίλισσα. Μετά το ζευγάρωμα συνήθως πεθαίνουν.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι τα μυρμήγκια αποθηκεύουν την τροφή που θα χρειαστούν τους χειμερινούς μήνες σε μεγάλες αποθήκες που τις κατασκευάζουν μέσα στις φωλιές τους. Όπως αναφέραμε τα περισσότερα μυρμήγκια δημιουργούν φωλιές σε δέντρα ή σε πεσμένους κορμούς δέντρων, στο έδαφος και γενικότερα σε ξύλα. 

Κάποια από τα είδη μυρμηγκιών που κάνουν εισβολή σε κτίρια υπάρχει η πιθανότητα να φτιάξουν μία υπεραποικία, δηλαδή μία αποικία που χωρίζεται σε υπομέρη ή σε διαφορετικά τμήματα με φωλιές σε ξεχωριστά σημεία. Τα μέλη της υπεραποικίας όμως αναγνωρίζονται ως μέλη της ίδιας ομάδας μεταξύ τους. Στην περίπτωση που κάποιο τμήμα αποκοπεί διαθέτει μεγάλη πιθανότητα να επιζήσει ως ξεχωριστή αποικία. Τη συγκεκριμένη ικανότητα εκμεταλλεύονται κάποια είδη των πόλεων προκειμένου να μεταφερθούν σε νέα μέρη.

Οι φωλιές τους βρίσκονται στο έδαφος σε μορφή υπογείων θαλάμων ή σε κορμούς δέντρων. Ζουν σε οργανωμένες αποικίες (Camponotus, Linepithema, Monomorium Pharaonis) και φτιάχνουν φωλιές σε εσωτερικούς χώρους με ιδιαίτερη προτίμηση την κουζίνα και ειδικότερα σε πρίζες, πλακάκια, ντουλάπια και σε τοίχους ραμποτέ σε όλο το πλάτος (πάνω-κάτω, αριστερά-δεξιά), καθώς επίσης σε εξωτερικούς χώρους. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι τα μυρμήγκια εάν καταλάβουν πως κινδυνεύει η φωλιά τους μπορούν να τη μεταφέρουν έως και σε 90 μέτρα μακριά περιμετρικά από το σημείο που βρίσκεται η φωλιά τους.

 

Προστάτες της αποικίας είναι τα άπτερα στείρα θηλυκά, τα οποία διαθέτουν μεγάλα σαγόνια, είναι μεγαλόσωμα και αποκαλούνται μυρμήγκια στρατιώτες. Τα συγκεκριμένα μυρμήγκια διαθέτουν πολύ μεγάλη δύναμη καθώς έχουν την ικανότητα να μεταφέρουν τροφή από πολύ μεγάλη απόσταση στη φωλιά τους, την οποία έχουν εντοπίσει και ελέγξει με τις κεραίες τους.

Οι κεραίες είναι πολύ σημαντικές για τα μυρμήγκια καθώς αποτελούν το όργανο με το οποίο αντιλαμβάνονται αν μία τροφή είναι κατάλληλη γι’ αυτά. Υπεύθυνες συλλογής της τροφής είναι οι εργάτριες. Στην είσοδο της φωλιάς των μυρμηγκιών υπάρχουν τα μυρμήγκια οπλίτες, οι οποίες είναι θηλυκά που δεν επιτρέπουν την είσοδο στη φωλιά σε εργάτριες που μεταφέρουν τροφή που μπορεί να προκαλέσει ζημιά στον πληθυσμό τους και αποτελούν τους φύλακες της φωλιάς.

Για την αναζήτηση τροφής βγαίνουν μόνο το 20%-25% του πληθυσμού, και συγκεκριμένα θηλυκά μυρμήγκια τα οποία όταν εντοπίσουν τροφή επικοινωνούν και ειδοποιούν για αυτό με τις κεραίες τους. Ακολούθως μεταφέρουν την τροφή στη φωλιά όπου με τη διαδικασία της τροφάλαξης τρώνε τα υπόλοιπα μέλη της κοινότητας και ειδικότερα τα υπόλοιπα θηλυκά και τα αρσενικά που γονιμοποιούν τη βασίλισσα.

Ο βιολογικός τους κύκλος έχει τέσσερα ευδιάκριτα στάδια, το αυγό, την προνύμφη, τις χρυσαλίδες και τον ενήλικο. Υπάρχουν πάνω από 10.000 γνωστά είδη μυρμηγκιών που ποικίλουν στο μέγεθος, το χρώμα και τον τρόπο ζωής τους. Στο στάδιο της προνύμφης, το μυρμήγκι είναι ένα μικρό σκουλήκι που σταδιακά σχηματίζεται στο κανονικό του μέγεθος. Το μέρος της φωλιάς όπου βρίσκονται οι προνύμφες προστατεύεται από πολλά μεγάλα μυρμήγκια. Το μεγαλύτερο μυρμήγκι της φωλιάς δεν είναι άλλο από τη βασίλισσα, η οποία δε βγαίνει ποτέ έξω από τη φωλιά και είναι το μεγαλύτερο μυρμήγκι της φωλιάς.

 

Τα μυρμήγκια αποτελούν από τα πιο εντυπωσιακά δημιουργήματα της φύσης τόσο λόγω της παραδειγματικής αποδοτικής εργατικότητά τους, όσο και της πειθαρχημένης κοινωνίας τους. Δυστυχώς, όμως, πολλές φορές αυτά τα χαρίσματα ενδέχεται να τα καταστήσουν ενοχλητικά.
Ας δούμε λοιπόν μερικούς τρόπους για να μπορέσουμε να κάνουμε το σπίτι μας ένα “δυσάρεστο” μέρος για τα μυρμήγκια. Καλό θα είναι να βρείτε τον “πυρήνα” από τον οποίο ξεκινά το πρόβλημα (φωλιά) και φυσικά τον κεντρικό δρόμο τον οποίο έχουν τα μυρμήγκια. Πάνω σε αυτά τα σημεία θα εφαρμόσετε τον τρόπο και την τεχνική που φυσικά θα διαλέξετε.

Τρόποι καταπολέμησης

Στα μυρμήγκια αρέσει το φαγητό, αλλά υπάρχουν και μερικές μυρωδιές και γεύσεις που τους απωθούν πολύ...
Φυτέψτε μέντα γύρω από το σπίτι και γύρω από τα σημεία που έχετε λουλούδια.
Αν έχετε δει μυρμήγκια να πλησιάζουν επικίνδυνα στο σπίτι σας, πασπαλίστε με ρίγανη ή σόδα μαγειρικής τις εξώπορτες και τα παράθυρα.
Μπορείτε επίσης να ψεκάστε  με ξύδι γύρω από τις πόρτες και άλλες περιοχές όπου εμφανίζονται.
Κόψτε σε κομματάκια ένα πούρο- όχι αρωματικό- αφήστε το 24 ώρες σε λίγο νερό και μετά ραντίστε.
Αφήστε  μία μικρή ποσότητα κανέλας στις περιοχές όπου εμφανίζονται τα μυρμήγκια.
Άλλη μία οικολογική λύση είναι να ρίξετε τριμμένο καυτερό κόκκινο πιπέρι στην είσοδο της φωλιάς τους. 
Φτιάξτε με λεμόνι ένα φυσικό εντομοαπωθητικό αναμιγνύοντας ξύσμα λεμονιού με ζεστό νερό και να ψεκάσετε πάνω στη μυρμηγκοφωλιά. Σφουγγαρίστε με άφθονο λεμόνι στο νερό αν συνηθίζουν να κάνουν βόλτες στο πάτωμα του σπιτιού σας. Με το ίδιο μείγμα μπορείτε να περάσετε και τον πάγκο της κουζίνας.

Αν έχετε δει μυρμήγκια στο ντουλάπι με τα τρόφιμα, αδειάστε το και καθαρίστε καλά με νερό στο οποίο θα έχετε ρίξει και λίγο χυμό λεμονιού και στη συνέχεια, βάλτε μέσα στο ντουλάπι μισό λεμόνι, ως έχει. Αφήστε το 2-3 μέρες και μετά αντικαταστήστε το με ένα φρέσκο.
Όσοι από εσάς έχετε κάποιο ζώο στο σπίτι σας, ξέρετε πολύ καλά πόσο λατρεύουν τα μυρμήγκια τα απομεινάρια στα πιατάκια. Μπορείτε λοιπόν να βάλετε γαρύφαλλο (το μπαχαρικό) γύρω από τα πιατάκια τους για να μη πλησιάζουν. 

Ειδικό gel για την καταπολέμηση των μυρμηγκιών είναι το Zap Plus Ants.
Για τα μυρμήγκια μπορούμε να ψεκάσουμε με εντομοκτόνα όπως το Bombex 25 CS, το Fendona Top κ.α.  που διαλύεται σε υγρό αλλά αυτά δεν μπορούν να τα μεταφέρουν στη φωλιά τους.

Τα μυρμήγκια είναι και αυτά μέρος του οικοσυστήματος, οπότε περιορίστε την καταπολέμηση τους μόνο στο χώρο του σπιτιού και όχι στον κήπο ή το περιβόλι σας.